Hướng dẫn cách trị hăm tã ở trẻ sơ sinh tại nhà đơn giản mà bạn nên biết

Hăm tã là một tình trạng da liễu thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, gây ra những vết mẩn đỏ, sưng tấy hoặc thậm chí là loét da ở vùng mặc tã, khiến bé khó chịu, quấy khóc. Tuy hăm tã không nguy hiểm, nhưng nếu không điều trị kịp thời và đúng cách, tình trạng có thể nặng hơn. Dưới đây là những hướng dẫn chi tiết giúp cha mẹ trị hăm tã tại nhà một cách đơn giản, an toàn và hiệu quả.

1. Nguyên tắc cơ bản trong điều trị hăm tã

Việc điều trị hăm tã tại nhà cần tuân thủ các nguyên tắc sau để loại bỏ nguyên nhân gây bệnh và giúp da bé mau lành:

Giữ vệ sinh sạch sẽ và khô thoáng: Đây là nguyên tắc quan trọng hàng đầu. Vùng da bị hăm cần được làm sạch nhẹ nhàng và giữ khô ráo tuyệt đối.
Hạn chế tiếp xúc với tã ướt và bẩn: Thay tã cho bé ngay khi bé đi tiêu hoặc tiểu.
Thoáng khí cho da: Cho bé “thả rông” không mặc tã trong một khoảng thời gian nhất định mỗi ngày.
Sử dụng sản phẩm hỗ trợ làm dịu và bảo vệ da: Thoa kem chống hăm hoặc các nguyên liệu tự nhiên có tác dụng kháng khuẩn, làm dịu da.

2. Các bước trị hăm tã tại nhà hiệu quả

Cha mẹ có thể thực hiện theo quy trình 3 bước sau mỗi lần thay tã:

Bước 1: Vệ sinh vùng da bị hăm

Làm sạch: Dùng nước ấm sạch (khoảng 35 – 38 độ) để rửa nhẹ nhàng vùng da bị hăm. Có thể dùng thêm xà phòng hoặc sữa tắm dịu nhẹ, không mùi, chuyên dùng cho trẻ sơ sinh nếu cần.
Lau khô: Dùng khăn bông mềm (khăn xô) hoặc gạc y tế thấm khô hoàn toàn vùng da vừa rửa. Tuyệt đối không chà xát mạnh vì sẽ gây tổn thương thêm cho da bé. Có thể để da khô tự nhiên trong vài phút trước khi chuyển sang bước tiếp theo.

Bước 2: Thoa kem/chất làm dịu và bảo vệ da

Sau khi da bé đã khô hoàn toàn, thoa một lớp mỏng kem chống hăm hoặc các nguyên liệu tự nhiên sau lên vùng da bị tổn thương:

Kem chống hăm chuyên dụng: Chọn các loại kem có chứa kẽm oxit (Zinc Oxide) hoặc Dexpanthenol (Vitamin B5). Kẽm oxit giúp tạo ra một rào cản bảo vệ da khỏi độ ẩm và các chất kích ứng; Dexpanthenol giúp làm dịu và phục hồi da.
Dầu dừa nguyên chất: Dầu dừa chứa Acid lauric, Vitamin E và K có đặc tính kháng khuẩn, kháng nấm và dưỡng ẩm. Thoa một lớp mỏng, kết hợp massage nhẹ nhàng.
Sữa mẹ: Sữa mẹ chứa kháng thể tự nhiên. Nhỏ vài giọt sữa lên vùng hăm và để khô tự nhiên trước khi đóng tã mới.
Lá trầu không/Lá chè xanh/Lá khế (Phương pháp dân gian):
- Rửa sạch lá (trầu không, chè xanh hoặc khế), vò nát nhẹ hoặc cắt nhỏ.
- Đun sôi cùng với một chút muối và lượng nước vừa đủ (khoảng 1-1.5 lít).
- Chờ nước nguội bớt (còn ấm $35-38^\circ\text{C}$). Dùng nước này thấm vào khăn mềm sạch để lau rửa vùng da hăm cho bé 2-3 lần/ngày. Sau đó, lau khô da bé hoàn toàn.

Lưu ý: Nếu sử dụng phương pháp tự nhiên, cần đảm bảo nguồn nguyên liệu sạch sẽ và chỉ nên áp dụng khi bé bị hăm nhẹ. Nếu tình trạng hăm không cải thiện hoặc nặng hơn, cần chuyển sang dùng kem chống hăm chuyên dụng hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ.

Bước 3: Giữ da thông thoáng

“Thả rông”: Cho bé nằm không mặc tã khoảng 10-15 phút sau mỗi lần thay tã.
Đóng tã: Đợi đến khi kem/chất làm dịu đã khô hoàn toàn mới đóng tã mới. Chọn tã có kích thước phù hợp, không quá chật và có khả năng thấm hút tốt.

3. Biện pháp phòng ngừa hăm tã

Phòng ngừa là cách tốt nhất để tránh hăm tã tái phát:

Thay tã thường xuyên: Thay tã cho bé sau mỗi 2-3 giờ hoặc ngay lập tức khi bé đi tiêu/tiểu.
Vệ sinh đúng cách: Luôn dùng nước ấm để vệ sinh và lau khô hoàn toàn vùng mặc tã trước khi đóng tã mới.
Hạn chế khăn ướt: Nếu dùng khăn ướt, nên chọn loại không cồn, không hương liệu. Tốt nhất là dùng khăn mềm nhúng nước ấm để lau rửa.
Không mặc tã quá chật: Đảm bảo tã có kích cỡ vừa vặn để không khí lưu thông và tránh ma sát.
Giặt quần áo và tã vải đúng cách: Nếu dùng tã vải, nên giặt bằng bột giặt dịu nhẹ, không chất làm mềm vải hay chất tạo mùi.

4. Khi nào cần đưa bé đi khám bác sĩ?

Phần lớn các trường hợp hăm tã nhẹ có thể tự khỏi sau vài ngày áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, cha mẹ cần đưa bé đến gặp bác sĩ nếu:

Tình trạng hăm tã không cải thiện hoặc trở nên tồi tệ hơn sau 2-3 ngày điều trị tại nhà.
Xuất hiện mụn mủ, vết loét, hoặc vùng da hăm lan rộng ra ngoài vùng mặc tã.
Bé bị sốt, biếng ăn, quấy khóc nhiều do đau rát.
Nghi ngờ hăm tã kèm theo nhiễm nấm hoặc nhiễm khuẩn.

Việc chăm sóc da bé đúng cách và kiên trì áp dụng các biện pháp trên sẽ giúp bé nhanh chóng thoát khỏi tình trạng hăm tã, mang lại sự thoải mái và dễ chịu cho bé yêu.